اگر کودک شما نداند چگونه با احساسات خود کنار بیاید، ناامیدی و عصبانیت می‌تواند به سرعت تبدیل به بی‌احترامی، پرخاشگری و بدخلقی شود. در صورت عدم کنترل پرخاشگری در کودکی، مانند دعوا و آزار دیگران، باعث مشکلات تحصیلی، طرد از همسالان، و سلامت روانی پایین در بزرگسالی می‌شود. اگر فرزند شما در کنترل رفتارهایش مشکل دارد، این پنج استراتژی می‌تواند مهارت‌های مدیریت خشم را به او آموزش دهد:
1. بین احساسات و رفتار تفاوت قائل شوید
عصبانیت یک احساس عادی و سالم است، اما بسیاری از کودکان تفاوت بین احساس عصبانیت و رفتار پرخاشگرانه را درک نمی‌کنند.
به فرزندتان بیاموزید که احساساتش را نام‌گذاری کنید، بنابراین او می‌تواند احساس خشم، ناامیدی و عصبانیتش را توضیح دهد.
بگویید “اشکالی نداره عصبانی باشی، ولی نباید کسی رو بزنی”. به او کمک کنید هنگامی که احساس عصبانیت می‌کند، ببیند که می‌تواند بر رفتارش کنترل داشته باشد.
گاهی اوقات، رفتار پرخاشگرانه ناشی از احساسات نامناسب، مانند غم یا خجالت است. در مورد احساسات به مرور زمان و به مرور صحبت کنید، کودک شما کم‌کم یاد می‌گیرد که احساساتش را بهتر بشناسد.
2. الگوی مهارت‌های مدیریت خشم باشید
بهترین راه برای آموزش چگونگی مدیریت خشم به فرزندان، این است که در زمان عصبانیتتان به آنها نشان دهید که چگونه احساساتتان را کنترل می‌کنید. اگر کودکان ببینند که شما کنترل خود را از دست می‌دهید، احتمالا او نیز همین کار را خواهد کرد. اما اگر ببیند که شما با احساساتتان آرام‌تر برخورد می‌کنید و بر خود کنترل دارید، او نیز این رفتار را یاد می‌گیرد.
اگرچه بسیار مهم است که از فرزند خود در برابر بسیاری از مشکلات بزرگسالان محافظت کنید، اما این یک روش مناسب است که به او نشان دهید چگونه با عصبانیت خود برخورد می‌کنید. به زمان‌هایی اشاره کنیدکه احساس ناامیدی می‌کنید، بنابراین کودکتان متوجه می‌شود که بزرگسالان هم عصبانی می‌شوند.
مثلا ” من عصبانی شدم که ماشین جلوی ما توقف نکرد تا بچه‌ها از خیابان عبور کنند. اما من صبر می‌کنم تا آنها راحت از خیابان رد بشوند”. بیان احساساتتان به کودک یاد می‌دهد که در مورد احساسات خودش نیز صحبت کند.
هنگامی که در مقابل فرزندتان کنترل خود را از دست می‌دهید، مسئولیت رفتار خود را بپذیرید. عذرخواهی کرده و در مورد آنچه می‌توانستید انجام دهید صبحت کنید. بگویید “متاسفم که مجبور شدی داد زدن من رو ببینی وقتی عصبانی بودم. وقتی عصبانی شدم به جای داد زدن باید پیاده‌روی می‌کردم که کمی آرام بشم”.
3. قوانینی برای عصبانیت تعیین کنید
بسیاری از خانواده‌ها در مورد اینکه چه رفتارهایی هنگام عصبانیت مجاز است و چه رفتارهایی مجاز نیست، قوانین انضباطی برای خودشان دارند. برخی خانواده‌ها اهمیتی به داد زدن یا کوبیدن در بهم ندارند درحالی‌که برخی دیگر تحمل کمتری نسبت به این رفتارها دارند. قوانین مکتوبی ایجاد کنید که انتظارات شما را مشخص کند.
تمرکز قوانین خشم باید بر رفتارهای احترام‌آمیز نسبت به دیگران باشد.
محدوده‌هایی مثل پرخاشگری جسمانی، فحاشی، و تخریب وسایل مشخص کنید تا کودک بفهمد که هنگام عصبانیت نمی‌تواند چیزها را پرتاب کند، بشکند یا به صورت کلامی یا فیزیکی به کسی حمله کند.
4. مهارت‌های مدیریت خشم را آموزش بدهید
کودکان باید راه‌های مناسب برای مقابله با خشم خود را یاد بگیرند. به جای اینکه بگویید “برادرت رو نزن”، توضیح دهید هنگامی که حس ناراحتی و عصبانیت دارد چه کاری می‌تواند انجام دهد. بگویید “دفعه‌ی بعدی از صحبت استفاده کن” یا “وقتی عصبانی هستی ازش دور شو”. همچنین می‌توانید برای کمک به فرزندتان در شناسایی روش‌های مناسب، بپرسید “به‌جای اینکه کتکش بزنی، چیکار می‌تونی بکنی؟”.
یک جعبه با وسایلی که می‌تواند او را آرام کند تهیه کنید، مانند کتاب رنگ‌آمیزی و مداد رنگی، وسایل آرام کننده یا موسیقی‌های آرامش‌بخش. درگیر کردن حواس‌های او می‌تواند به آرام کردن بدن و ذهن او کند.
از “محرومیت موقت” به عنوان یک روش تربیت کودک و برای آرام کردن او استفاده کنید. به او بیاموزید که قبل از اینکه دچار مشکل شود، خودش به محرومیت موقت برود. دور کردن خودش از موقعیت و گذارندن چند دقیقه برای خودش، می‌تواند به او کمک کند تا آرام شود.
مهارت‌های حل مسئله را آموزش دهید تا کودک تشخیص دهد که می‌تواند مشکلات را بدون توسل به پرخاشگری حل کند. در مورد روش‌های حل و فصل مسالمت‌آمیز صحبت کنید.
5. در صورت لزوم پیامدها را اعمال کنید
هنگامی‌که او قوانین خشم را رعایت می‌کند، پیامدهای مثبتی را نشان دهید، و هنگامی‌که قانون‌شکنی می‌کند عواقب منفی را اعمال کنید. عواقب مثبت مانند سیستم پاداش یا امتیاز مالی می‌تواند کودک را به استفاده از مهارت‌های مدیریت خشم در زمان عصبانیت ترغیب کند.
هنگامی‌که کودک پرخاشگر می‌شود، در همان لحظه عواقب را اعمال کنید. عواقب مؤثر می‌تواند شامل محرومیت موقت، از دست دادن امتیازات، یا انجام کارهای اضافی یا دادن یک اسباب‌بازی به قربانی خشونت کودک باشد.
در صورت نیاز به دنبال کمک باشید
برای کودکان طبیعی است که گاهی برای مدیریت خشم خود دعوا کنند، اما با راهنمایی‌های شما باید مهارت فرزندتان بهبود یابد.
اگر فرزندتان در تلاش است تا خشم خود را در کنترل داشته باشد، یا به نظر می‌رسد مشکلات عصبانیت او بدتر شده است، به دنبال کمک متخصصان باشید. یک متخصص می‌تواند مشکلات اساسی ذهنی را حل کند و در ایجاد یک برنامه مدیریت خشم به شما پیشنهادهایی بدهد.
